Wystawa

Kiejstut Bereźnicki

Rekonstrukcje

Kiejstut Bereźnicki to jeden z najbardziej interesujących współczesnych malarzy polskich, klasyk polskiej sztuki współczesnej, nazywany „artystą osobnym, zawieszonym między tradycją, a nowoczesnością”. Autor korzysta w sposób przemyślany i zarazem swobodny
z dorobku ikonograficznego przeszłości, tworząc własne wersje odwiecznych tematów sztuki. W przepełnionych symboliką, pełnych
poetyckich metafor dziełach dokonuje się nieustanne przenikanie życia i śmierci, codzienności ze sferą sacrum. Każdy obraz jest swoistym teatrem pamięci- artysta wykorzystuje wspomnienia, przywołuje postacie krewnych, zapamiętane miejsca z domu dzieciństwa.
Osobista biografia łączona jest z ponadczasową symboliką towarzyszącą historii ludzkości. Postacie Bereźnickiego, pozbawione charakterystycznych cech, emocji, zastygłe w upozowanych pozach jak na dawnej fotografii, czy w obrazach starych mistrzów są jakby odrealnione, hieratyczne, zyskują inny, święty wymiar. Z kolei sceny religijne takie jak Opłakiwania, Zdjęcia z krzyża, przedstawia artysta
w domowych pomieszczeniach w otoczeniu zwykłych przedmiotów, wśród współczesnych postaci – co nadaje im świeckiego charakteru i podkreśla ich ponadczasowość. Podobnie jest w przypadku martwych natur, gdzie przedmioty codziennego użytku mieszają się
z symbolami vanitas zyskując znaczenia uniwersalne. Tematyka euschatologiczna tak rzadko podejmowana w malarstwie współczesnym nie jest dla artysty manifestacją religijności, jest raczej podjęciem problemu historii człowieczeństwa, ludzkiej kondycji i nierozerwalnie z nimi związanego problemu przemijalności.
Prace Bereźnickiego posiadają specyficzny, nostalgiczny, tajemniczy nastrój, wydają się tonąć w ciszy, w bezczasowości. Na te wrażenia duży wpływ ma nie tylko podejmowana tematyka, podobny sposób traktowania postaci, symbolizm, czy zaskakujące zestawienia
przedmiotów w martwych naturach, ale również kompozycja oparta na zasadach geometrii oraz syntetyzacja kształtów sprowadzanych
do najprostszych figur: walca, stożka, owalu. Nie bez znaczenia jest również kolorystyka, oparta na jednolitej tonacji chłodnych
błękitów, szarości lub ugrów i delikatnych, rozrzedzonych czerwieni – niezwykle oszczędna, niemal monochromatyczna, często pełniąca
funkcję symboliczną.

13.05.2011-11.06.2011

kuratorka: Ida Smakosz-Hankiewicz

Artysta

Kiejstut Bereźnicki

Kiejstut Bereźnicki urodził się w 1935 roku w Poznaniu. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych) w Gdańsku w pracowniach: prof. Stanisława Teisseyre’a, prof. Jacka Żuławskiego. Dyplom uzyskał w 1958 roku. W 1960 roku rozpoczął pracę pedagogiczną na tejże uczelni. Począwszy od 1982 roku, artysta kieruje własną pracownią malarstwa. W latach 1981-1984 pełnił funkcję prorektora.
W 1962 roku został wyróżniony Nagrodą im. Piotra Potworowskiego. W latach 60. brał udział w licznych krajowych wystawach: Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego w Szczecinie (1964, 1968, 1970, 1980, 964 i 1968), Porównania (1965, 1967, 1975). Artysta wielokrotnie otrzymał Nagrody Ministra Kultury i Sztuki w latach: 1971, 1977, 1985, 1991. Za swoją działalność został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1969) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1985).

Twórczość artysty można podzielić na kilka etapów. W latach 60. malarz interesował się głównie martwą naturą, malował wówczas wyłącznie ten temat. W latach 70. poświęcił się natomiast scenom chrystologicznym oraz pasyjnym. Następnie, w latach 80., zapoczątkował cykl prac przedstawiający sceny z chorągwiami oraz martwe natury z motywem „arma Christi”. Lata 90. to czas, kiedy artysta wykonał serię prac karnawałowych przedstawiających uczty i procesje. Należy wspomnieć, że temat martwej natury przewijał się przez wszystkie okresy twórczości Kiejstuta Bereźnickiego.
Martwe natury w twórczości artysty charakteryzują się zestawieniem zwykłych przedmiotów z symbolami wanitatywnymi (czaszki, klepsydry). W kompozycjach figuralnych odczuwalna jest stylizacja postaci, ciała są charakterystycznie wydłużone. Pojawiają się duże, migdałowe oczy oraz ściśnięte usta zaznaczone cienką linią. Te cechy zauważyć można we wszystkich postaciach na obrazach artysty.

Artystę określa się jako „neotradycjonalistę w obrębie neofiguracji”. To sformułowanie idealnie charakteryzuje zespolony w jego twórczości tenebryzm z syntetycznym traktowaniem postaci. Warto nadmienić, że artysta czerpie, zarówno w kwestiach kompozycyjnych, jak i ikonograficznych, z malarstwa siedemnastowiecznych Holendrów. We wczesnych obrazach malarza można dostrzec „horror vacui”, od którego z czasem zaczął odstępować. Ogólnie rzecz biorąc ciemna kolorystyka prac początkowo była zdominowana przez skalę chłodną, z przewagą błękitów, w kolejnych okresach pojawiły się ugry i czernie oraz czerwienie. Obrazy najczęściej utrzymane są w jednej tonacji barwnej, a światłocień jest mocno zaznaczony. Oświetlone punktowo twarze i inne elementy kompozycji wybijają się z mroku. Na początku twórczości farba była kładziona gęsto, tworząc grubą fakturę, jednak w miarę rozwoju myśli artystycznej Kiejstuta Bereźnickiego, warstwa malarska stawała się coraz cieńsza, laserunkowa.

PREZENTOWANE NA WYSTAWIE

Obrazy

Niewątpliwie jest w tych dziełach pewna aura tajemniczości, coś niedopowiedzianego, coś niepokojącego, coś co zatrzymuje wzrok i zmusza do zadumy, mimo, że jest to przecież „malowanie przeszłości” i problematyka nurtująca artystów od lat, dobrze znana ikonografia. Może obrazy stają się dla nas bliższe, gdy odnajdujemy w nich wspólną cząstkę swoich przeżyć, doznań symbolicznie uchwyconych w Ukrzyżowaniach, Karnawałach, Opłakiwaniach, bo przecież jak mówi sam artysta: „Tam [w obrazie] jest ukryta cała ludzka bieda, zagadka życia, dla której nie ma prostej odpowiedzi, czy rozwiązania. Zawsze będziemy skazani na świat człowieczy i ograniczenia jakie się z tym wiążą. Tutaj właśnie musimy szukać sensu, ładu i bogactwa”

1 „O malarzach i malowaniu” – wywiad z Kiejstutem Bereźnickim w: Katalog wystawy, Kiejstut Bereźnicki, Malarstwo, Poznań, 199

Adres

ul. Ofiar Oświęcimskich 1/1
50-069 Wrocław

Godziny otwarcia

Wtorek - Piątek: 14:00 – 18:00
Sobota: 11:00 – 15:00

Zobacz nas na